'Circulaire prestaties, een cultuurverandering'

 

'Circulaire prestaties, een cultuurverandering'

Sturen op circulaire prestaties vergt een cultuurverandering. Maar hoe dan? Maarten Markus, programmamanager duurzaamheid bij Smart WorkPlace partner AM, beschrijft in zijn blog een handelingsperspectief voor iedereen.

Het circulair realiseren van gebouwen en gebieden vergt een radicaal andere samenwerking in de ruimtelijke sector. Menig stedenbouwkundig plan gaat uit van een beeldkwaliteit gebaseerd op niet-circulaire bouwmethoden en materialen. Hetzelfde geldt voor programma’s van eisen die door een hoog detailniveau beheersbaarheid en woonkwaliteit moeten borgen. Decennia aan tradities hoe we tot ruimtelijke kaders en overeenstemming komen, moeten – en voor hun gevoel ineens en radicaal – meebewegen met de transitie naar een circulaire bouw- en vastgoedsector. Deze blog brengt een handelingsperspectief om stappen te kunnen blijven maken en uit deze impasse te komen.

Er is in Nederland inmiddels een ware circulaire beweging gaande. Zowel op strategisch niveau als de politiek en vanuit bottom-up initiatieven als het bedrijfsleven. Hierdoor worden er ook behoorlijke ambities uitgesproken, zoals Nederland Circulair in 2050 door de rijksoverheid. Het gaat dan met name over een algehele COâ‚‚-reductie door alternatieve verdienmodellen en productiemethoden. Op het niveau van ruimtelijke plannen, programma’s van eisen en traditionele transactiemodellen in de vastgoedsector is de circulaire ambitie nog nauwelijks vertaald. Maar er is een tussenniveau die ruimte biedt om met elkaar toch tot circulaire resultaten te komen: circulaire prestaties.

Circulaire prestaties

Door vanuit het gemeenschappelijke ambitieniveau te redeneren en deze naar prestaties te vertalen, ontstaat ruimte om dingen anders te doen zonder ruimtelijke kwaliteit en woonkwaliteit uit het oog te verliezen. Op het gebied van milieu uit deze ambitie zich makkelijk als COâ‚‚-footprint of de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG). Maar als je enkel op deze prestatie stuurt, bestaat het risico concessies aan andere kwaliteiten te doen. Het verder brengen van de energietransitie vergt bijvoorbeeld zonnepanelen, en die hebben een relatief hoge milieu-footprint, die de panelen wel weer grotendeels teniet doen door hernieuwbare energieopwekking. Het bouwen met biobased materialen, zoals hout, verlaagt de milieu-footprint drastisch en heeft een positief effect op de gezondheidsprestatie van woningen door de reductie van toxische stoffen. Echter, houtbouw vraagt om een heel ander bouwfysisch- en energetisch concept dan beton dat veel warmte in de constructie vasthoudt. Door circulaire prestaties te combineren met prestaties op het gebied van comfort, gezondheid, onderhoudslasten en esthetische kwaliteit ontstaat er een nieuw palet waarmee architecten kunnen ontwerpen, installateurs hun installaties op kunnen dimensioneren en bouwbedrijven kunnen bouwen.

Er is ook een valkuil. Het niveau van circulaire prestaties biedt enerzijds ruimte, maar ook onzekerheid. Dat kan ondervangen worden door een goed proces gebaseerd op vertrouwen en partnerschap in plaats van controle en transacties. Kortgezegd, in plaats van een prijs gestuurde bouwaanbesteding vanuit een programma van eisen of bestek selecteer je een partner op basis van de benodigde kwaliteiten om de gewenste prestaties waar te maken. Bouwkosten maken hier natuurlijk een deel van uit maar zijn niet zaligmakend. Door de flexibiliteit van prestatiegericht samenwerken, kunnen er nieuwe oplossingen gevonden worden om hogere prestaties te halen. En als er dilemma’s voordoen, ga je in overleg in plaats van meerwerk te factureren. Dat betekent overigens ook dat alle projectpartners in meer- of mindere mate verantwoordelijkheid dragen voor het halen van die prestaties.

'Circulaire prestaties, een cultuurverandering'

Figuur 1. Circulair Ontwikkelen begint met het herdefiniëren van kwaliteiten voor gebieden en gebouwen. 

Opdrachtgeversschap

Het begint in de keten bij de opdrachtgever. Als corporatie, ontwikkelaar of belegger vergt het een stap om aan controle in te leveren. Het circulaire prestatiemodel wat we bij AM hebben ontwikkeld passen we gefaseerd in projecten toe (figuur 1). We zijn vorig jaar begonnen met drie circulaire aanbestedingstrajecten en hebben circulariteit meegenomen in een aantal architectenselecties. Op die manier doen we ervaring op in anders werken en sturen. Je moet ermee aan de slag, het je als medewerker, directielid en financial eigen maken en de tijd nemen om met een projectteam prestatiegericht werken in te richten. Ook opdrachtnemers moeten hier aan wennen. Het leuke is dat als je de vraag anders stelt er tal van nieuwe bouw- en ontwerpbureaus naar voren komen. De projecten waar we daar nu ervaring mee opdoen, laten zien dat het wel lukt. Vaak is de woning wel net even anders dan van tevoren bedacht maar in alle gevallen met een veel lagere milieu-footprint en hogere gebruikskwaliteit. De circulaire economie is dus veel meer dan een economische shift. Het is een cultuurverandering die iedereen in de ruimtelijke sector raakt.

 

Delen:

Meer nieuws

Webinar: Circulaire oplossingen binnen de kantooromgeving

Webinar: Circulaire oplossingen binnen de kantooromgeving

donderdag 10 juli

Op woensdag 17 september organiseren we een inspirerend webinar over circulariteit in de gebouwde omgeving.

Lees meer

De ´vraag naar aanwezigheid´ 

De ´vraag naar aanwezigheid´ 

donderdag 10 juli

In deze blog van Gerda Stelpstra, Head of strategy Consulting bij Envalue, kijken we dieper naar de 'vraag om aanwezigheid'. ...

Lees meer

SWP Talks #67: Hospitality

SWP Talks #67: Hospitality

woensdag 9 juli

Anna Casemier zit als host met Lisette van der Valk, Projectmanager Huisvesting van Young Facility, en Hotelier Willem Reimers, ...

Lees meer

WorkPlace Inside: Stephan Simons

WorkPlace Inside: Stephan Simons

woensdag 9 juli

"Ontspanning, inspiratie en grip houden, ook buiten het ondernemen." Daarmee beschrijft Stephan Simons zijn mentaliteit ...

Lees meer

De kracht van een goed werkplekconcept

De kracht van een goed werkplekconcept

dinsdag 8 juli

Solved moest tijdelijk met het hele kantoor verhuizen, een nieuwe plek geeft ook ruimte voor nieuwe inzichten. Silvia de ...

Lees meer

Niet blindstaren op energie

Niet blindstaren op energie

vrijdag 4 juli

Deelnemers aan het rondetafelgesprek 'de kracht van een integrale aanpak' willen zich niet blindstaren op alleen het onderwerp ...

Lees meer

Haskoning opent nieuw duurzaam kantoor

Haskoning opent nieuw duurzaam kantoor

donderdag 3 juli

Op de TU Delft Campus transformeerde Haskoning de monumentale Mijnbouwfaculteit naar een modern Paris Proof kantoor. Voor ...

Lees meer

Gaat AI ons redden?

Gaat AI ons redden?

donderdag 3 juli

In de BNW Index 2024 werd geconstateerd dat ontwikkelingen rondom de werkomgeving elkaar zó snel opvolgen, dat we ...

Lees meer

Van complexe huisvestingsopgave naar multifunctioneel stadion

Van complexe huisvestingsopgave naar multifunctioneel stadion

woensdag 2 juli

Op 5 juli 2025 opent SC Cambuur officieel de deuren van haar nieuwe thuisbasis: het Kooi Stadion. Deze datum staat bij veel ...

Lees meer

WorkPlace Inside: Esther Roelofs

WorkPlace Inside: Esther Roelofs

woensdag 2 juli

Wat kan de Himalaya ons leren over een goede werkomgeving? Esther Roelofs vertelt over haar connectie met hiken en de werkplek ...

Lees meer

Natalie Hofman nieuwe business unit directeur HEYDAY Interim

Natalie Hofman nieuwe business unit directeur HEYDAY Interim

dinsdag 1 juli

Per 1 juli is Natalie Hofman aangesteld als de nieuwe business unit directeur bij HEYDAY Interim, een zelfstandige business ...

Lees meer

Het belang van certificering en rapportage bij compliance

Het belang van certificering en rapportage bij compliance

dinsdag 1 juli

Op een zonovergoten ochtend in mei vindt de Compliance Round Table plaats in een heel bijzondere locatie: ‘De Kapel’ ...

Lees meer

Vero: nieuwe gratis AI-agent

Vero: nieuwe gratis AI-agent

maandag 30 juni

Alvero ondersteunt workplace professionals met Agentic AI Introductie Vero: een gratis AI-agent die helpt met vragen, ideeën ...

Lees meer

“Modernisering onderwijsvastgoed moet radicaal anders”

“Modernisering onderwijsvastgoed moet radicaal anders”

maandag 30 juni

“De nood tot vernieuwing van onderwijshuisvesting is hoog”, valt te lezen in een opiniestuk van Jan Joost Flim, ...

Lees meer

E-zine 'Smart Buildings'

E-zine 'Smart Buildings'

donderdag 26 juni

De adoptie, transformatie en mogelijkheden van technologie op de werkplek zijn ongekend en ontwikkelen harder dan ooit. ...

Lees meer

Ontdek met Amabel het nieuwe kantoor van Haskoning

Ontdek met Amabel het nieuwe kantoor van Haskoning

donderdag 26 juni

Op woensdag 2 juli 2025 vertelt Amabel Chiarito over het innovatieve werkplekconcept van Haskoning in het nieuwe, duurzame ...

Lees meer

SmartLabs en IWG kondigen 10-jarige samenwerking aan

SmartLabs en IWG kondigen 10-jarige samenwerking aan

donderdag 26 juni

SmartLabs en International Workplace Group gaan een wereldwijde samenwerking aan van tien jaar. Daarmee spelen ze in op ...

Lees meer

Natuurlijke ontmoetingen in Tripolis Park

Natuurlijke ontmoetingen in Tripolis Park

woensdag 25 juni

Hollandse Nieuwe creëerde voor MVRDV in Tripolis Park een werkomgeving waar betekenisvolle connecties en spontane ontmoetingen ...

Lees meer

De kracht van een integrale aanpak

De kracht van een integrale aanpak

dinsdag 24 juni

De droom van iedere gebouweigenaar: een toekomstbestendige vastgoedportefeuille waarmee je energie bespaart, een gezonde ...

Lees meer

Werk zonder omwegen: IWG stelt locaties gratis open tijdens de NAVO-top

Werk zonder omwegen: IWG stelt locaties gratis open tijdens de ...

dinsdag 24 juni

Terwijl Den Haag zich voorbereidt op zware verkeershinder tijdens de NAVO-top, houdt IWG professionals productief met gratis ...

Lees meer

Terug naar boven