Volgens Jeannette Nijkamp, lector Gezonde Stad, lectoraat FM, Hanzehogeschool Groningen, is er veel aandacht voor kantoortuinen, binnenklimaat en ongezond gedrag. Er is echter weinig aandacht voor beweging buiten kantoor.
“Er is momenteel veel media-aandacht voor de negatieve effecten van kantoortuinen, die voor een deel van de kantoormedewerkers te veel geluid en te veel prikkels opleveren. Hierdoor hebben deze kantoormedewerkers last van concentratieproblemen, wat tot stress leidt. Ook het binnenklimaat (CO2-gehalte, luchtvochtigheid, temperatuur) speelt een belangrijke rol bij het welbevinden van werknemers. Daarnaast komt er steeds meer aandacht voor het tegengaan van ongezond gedrag, met name te veel zitten en te weinig bewegen. Interventies die hierbij worden ingezet zijn vooral gericht op beweging binnen het kantoor, zoals zit-sta-bureaus en het gebruik van de trap. Daarnaast wordt gestimuleerd om met de fiets naar het werk te komen. Er is echter nog relatief weinig aandacht voor beweging buiten het kantoor, zoals in de vorm van lunchwandelen. Kantoormedewerkers die tijdens hun pauze gaan wandelen bewegen meer, wat goed is voor hun fysieke gezondheid. Daarnaast is er ook een positieve invloed op hun mentale gezondheid, doordat beweging stress-verlagend werkt.
Verleiden om naar buiten te gaan
Of kantoormedewerkers tijdens pauzes geneigd zijn naar buiten te gaan, hangt onder meer af van hoe de publieke buitenruimte ligt ten opzichte van de binnenruimte, en hoe gemakkelijk het is om naar buiten te gaan. Zaken die bijvoorbeeld een rol spelen zijn de hoeveelheid deuren die medewerkers door moeten en niveauverschillen. Verder werkt het uitnodigend als werknemers van binnenuit kunnen zien wat er buiten gebeurt. En dan met name als er al anderen buiten zijn en er daadwerkelijk iets gebeurt of te doen is. Andere factoren die de buitenruimte aantrekkelijker maken, zijn onder meer de aanwezigheid van bankjes of andere zitgelegenheden en beschutting tegen wind en regen. Ook de aanwezigheid van groen draagt hiertoe bij, o.a. vanwege de dempende werking op de temperatuur, waardoor hittestress wordt tegengegaan. Verder wordt de directe buitenruimte van een kantoor als prettiger ervaren als er direct contact is tussen binnen en buiten. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door het huisvesten van de bedrijfskantine op de begane grond, met openslaande deuren en een terras dat vanaf de publieke ruimte zichtbaar en toegankelijk is.
Verleiden om te gaan wandelen
Om kantoormedewerkers te stimuleren te gaan wandelen is het van belang dat de omgeving voetgangersvriendelijk is. Dit betekent dat er aantrekkelijke looproutes zijn, met veilige oversteekplaatsen. Ook helpt het als werknemers ergens naartoe kunnen lopen, zoals bijvoorbeeld naar winkels, sportfaciliteiten of een uitkijkpunt. In het algemeen vinden mensen een loopafstand van 400-500 meter tot een bepaalde bestemming acceptabel, maar voor ouderen of mensen met een beperking is dit een stuk minder. Verder lopen mensen liever een rondje, dan heen en terug over dezelfde weg.
Bijdrage aan een smart workplace
Het aangenamer maken van de publieke buitenruimte in de directe omgeving van kantoren kan er dus toe bijdragen dat werknemers van de betreffende bedrijven en organisaties meer gebruik maken van deze buitenruimte en meer gaan wandelen. Tevens wordt de buitenruimte hierdoor ook voor anderen aantrekkelijker, zowel om te wandelen als om te verblijven. Kantoormedewerkers en anderen die meer naar buiten gaan, zorgen voor meer levendigheid op straat. Meer mensen op straat betekent meer mogelijkheden om andere mensen te ontmoeten, wat goed is voor het tegengaan van eenzaamheid, en daarmee voor de mentale gezondheid. Ook betekent dit meer sociale controle, waardoor de ervaren veiligheid toeneemt. Verder heeft het feit dat mensen meer bewegen ook een positief effect op hun fysieke gezondheid.
Investeren in een aantrekkelijke publieke buitenruimte rondom kantoren draagt dus bij aan een betere gezondheid van zowel de werknemers van de betreffende organisaties, als van de andere gebruikers van deze buitenruimte, onder wie medewerkers van andere bedrijven. Gezondere werknemers zijn minder vaak ziek en dus productiever. Het aantrekkelijker maken van de buitenruimte rondom kantoren heeft dus een positief effect op het verdienvermogen van zowel deze bedrijven als van de hele stad en kan daarmee worden beschouwd als een relevante bijdrage aan een smart workplace.
Integrale en multidisciplinaire aanpak nodig
Om de buitenruimte in de directe omgeving van kantoren aantrekkelijk te maken voor zowel kantoormedewerkers als andere gebruikers is een integrale aanpak nodig, waarbij publieke en private partijen vanuit verschillende disciplines, zoals facility management, architectuur, bouwkunde en stedenbouwkunde, met elkaar samenwerken. Binnen de innovatiewerkplaats Gezonde Stad van het lectoraat Facility Management van Kenniscentrum NoorderRuimte werken studenten van diverse opleidingen met elkaar samen aan vraagstukken op het snijvlak van de gebouwde omgeving en gezondheid en welzijn. Zij doen dit in samenwerking met bedrijven en organisaties, en vooral ook in nauwe samenwerking met de gebruikers van het betreffende gebied.”
Jeannette Nijkamp is lector Gezonde Stad binnen het lectoraat Facility Management van de Hanzehogeschool Groningen. Haar onderzoek is gericht op interventies in de gebouwde omgeving ten behoeve van het verbeteren van gezondheid en welzijn van stadsbewoners. Bij dit onderzoek wordt samengewerkt met allerlei bedrijven en organisaties, en vooral ook met de gebruikers van het betreffende gebied.
