Het klimaatprobleem wordt opgelost als we de juiste mensen maar de ruimte geven. Dat is de stellige overtuiging van expert Michel Pan van Smart WorkPlace partner D&B The Facility Group.
Mijn blog ‘Een ongemakkelijke waarheid’ van oktober 2019 riep flink wat reacties op. De strekking was dat we de waarheid van klimaatopwarming niet onder ogen zien en dat de Real Estate en FM industrie de eigen CO2-uitstoot aantoonbaar moet maken. De dagen werden steeds korter en donkerder en daarom was de toon van het stuk somber. Maar de dagen worden weer langer en lichter. Ik heb de afgelopen maand genoeg signalen opgepikt om vol goede moed vooruit te kijken. En die signalen wil ik u niet onthouden.
We gaan ons klimaatprobleem namelijk fixen als we de juiste mensen de ruimte geven!
Om te beginnen was er het geweldige nieuws op 11 februari dat de CO2-uitstoot in 2019, voor het eerst tijdens een periode van economische vooruitgang, is gestabiliseerd. Ik heb daar bijzonder genoeg vrij weinig commentaren over gelezen, want het is nogal wat. Tot dusverre is sinds de industriële revolutie (1750) de uitstoot van CO2 jaarlijks toegenomen. Alleen in tijden van economische crisis daalde deze. Er lijkt dus een kentering plaats te vinden. Enkele quotes uit het NOS bericht hierover: “De EU realiseerde een emissiedaling van 5 procent doordat er meer gebruik van aardgas en windenergie wordt gemaakt. In Duitsland daalde de CO2-uitstoot met 8 procent tot 620 miljoen ton. De laatste keer dat Duitsland dat emissieniveau registreerde was in de jaren 50, toen de economie ongeveer tien keer kleiner was dan nu. In absolute aantallen was de grootste daling te zien in de VS. Daar zakte de emissie met 140 miljoen ton.” En dat dus allemaal mét forse economische groei én ondanks Trump.
Het was een zeer positief bericht waar ik graag mijn ervaringen van de afgelopen maand aan toe wil voegen. Ik heb namelijk verschillende mensen gezien en gehoord die we nodig hebben om de CO2-reductie radicaal te versnellen. Dit zijn de verhalenvertellers, de optimisten én de doeners.
Visionaire verhalenvertellers
Ik ben een fan van de boeken van Yuval Noah Harari. Mocht u geen lezer zijn, maar kijker, dan raad ik de DWDD uitzending van dinsdag 4 februari aan. Harari zegt dat we dankzij ons communicatief vermogen in staat zijn om de meest complexe vraagstukken op te lossen. We kunnen ogenschijnlijk onbereikbare doelen stellen die we tóch bereiken omdat we er een verhaal van maken. Een sterk verhaal is de kern van iedere religie, filosofie, staatsinrichting, economie, politieke overtuiging of bedrijfsstrategie.
Miljoenen Amerikanen geloofden Kennedy toen hij zei dat er aan het einde van de jaren ‘60 een mens op de maan zou staan. Met de technologie van toen was die uitspraak te bizar voor woorden. En toch lukte het.
Tienduizenden Teslamedewerkers geloven het verhaal van Elon Musk. Hij vertelt dat ze elektrische auto’s verkopen, zodat ze ooit een kolonie op Mars kunnen stichten. Dat verhaal is voor zijn volgers alleen maar krachtiger geworden toen ze een Tesla in een baan om de aarde brachten met hun eigen raket.
Voor het oplossen van de grootste uitdaging van deze eeuw, het leefbaar houden van onze planeet, hebben we sterke verhalen nodig. Visionairs die ons een onwrikbaar geloof in een groene toekomst geven. Die ons ervan overtuigen dat we weer een Elfstedentocht kunnen schaatsen. Dat onze kinderen over 30 jaar met hun kinderen bij het Great Barrier Reef kunnen duiken en zich verwonderen over de biodiversiteit van onze planeet.
Onverwoestbare optimisten
In zijn baanbrekende studie ‘De meeste mensen deugen’ betoogt Rutger Bregman dat de mens in wezen tot het goede geneigd is. Bregman onderbouwt aanstekelijk zijn vooruitgangsgeloof met feiten. Ik raakte van zijn ideeën overtuigd toen ik Yvette Watson van PhiFactory op 7 februari op het evenement Panorama een vlammend betoog over circulariteit zag geven. Watson is al een energiebom. Dankzij de denkbeelden van Bregman is ze nu helemaal overtuigd van een optimistisch toekomstperspectief. Zij gaat haar middelen en methodes opnieuw inrichten. Omdat ze begrijpt dat mensen wel degelijk willen veranderen.
En hoe fijn was het om dit optimisme nogmaals bevestigd te zien deze maand. Op dinsdag 18 februari was ik als partner in Breda aanwezig bij de bijeenkomst voor de start van een nieuwe leerstoel aan de Breda University of Applied Sciences en de Antwerp School of Management. Deze leerstoel van Frans Melissen en Lars Moratis, gaat de komende drie jaar bruggen slaan tussen wetenschappelijk duurzaamheidsonderzoek, het bedrijfsleven, de overheid én de nieuwe generatie werknemers: studenten. Dit is van wezenlijk belang. Studenten bevolken immers straks de bestuurskamers van de toekomst. De partners die ik sprak, komen zonder uitzondering van bedrijven die een groot verschil kunnen en willen maken. Scheepbouw, consultancy, verzekeraars, distributie en logistiek, retail, dienstverlening: alle aanwezigen waren zich bewust van de urgentie van klimaatverandering, de impact van hun bedrijven én dat ze het tij kunnen keren.
Drammerige en dromende doeners
Volgens de aanhangers van de circulaire economie zal fundamentele verandering niet doorzetten als wij vasthouden aan de gebruikelijke productiemethodes. Het verminderen van broeikasgassen op basis van de huidige systemen snijdt geen hout. Het leidt hooguit tot een beetje minder vervuilen. We moeten onze manier van leven en werken radicaal anders gaan inrichten. Onze manier van denken en doen is lineair en gebaseerd op méér verdienen en groter worden met vrijwel geen aandacht voor de verspilling die dat tot gevolg heeft. Daarom zijn er drammerige en dromende doeners nodig. De onverbeterbare doordouwers. Mensen die met een dikke plank voor hun kop dingen doén. Die zich niet laten weerhouden door bestaande conventies, ingesleten processen en vastgeroeste systemen.
De Steve Jobs van de circulaire economie zit op dit moment niét in een bestuurskamer. En het is ook niet genoeg dat Jeff Bezos 10 miljard spendeert om de planeet iets minder vies te maken.
Mijn onverwoestbare optimisme is gebaseerd op de studenten en de start-ups van nu, die hun woede en angst opzij hebben gezet om dingen te gaan doen. Waar ze mee komen, ‘God knows’, maar laten we ze heel veel kansen gunnen.
