Jaap Paauwe: ‘HR-analytics kan juist enorm veel waarde toevoegen’

 

Jaap Paauwe: ‘HR-analytics kan juist enorm veel waarde toevoegen’

Met HR-analytics valt absoluut effectiever HR-beleid te ontwikkelen, mits je kennis van zaken hebt, aldus Jaap Paauwe, emeritus hoogleraar HRM.

In het nieuwe normaal laten HR-professionals zich in hun werk bij voorkeur vaker ondersteunen door empirisch gevalideerde theorieën in het vakgebied en door beschikbare data. Dat is de stellige overtuiging van Jaap Paauwe, emeritus hoogleraar Organisatie en HRM.  

Recent waarschuwde het Rathenau Instituut voor het blindelings opvolgen van algoritmes en de komst van ‘cowboys’ op de HR-markt, die onbetrouwbare algoritmes zouden aanbieden. Daar zijn de nodige kanttekeningen bij te maken volgens Paauwe. 

Algoritmes zijn vaak gebaseerd op data die het verleden weerspiegelen

“In principe biedt HR-analytics organisaties juist enorme kansen om het HR-beleid te verbeteren en effectiever te maken. Zij beschikken vaak over een schat aan data, waar ze nauwelijks iets mee doen,” aldus Paauwe. Wel vindt hij dat de kennis van zaken om op een wetenschappelijk onderbouwde manier met de beschikbare data om te gaan te wensen overlaat.   

Hoe moeten we kijken naar die kritiek op algoritmes? 

“Algoritmes zijn vaak gebaseerd op data die het verleden weerspiegelen. Als een algoritme de huidige generatie succesvolle managers in het bedrijf als uitgangspunt neemt voor het gewenste profiel, dan krijgen geschikte kandidaten met een ander profiel geen kans. En als er vooroordelen leven onder de huidige groep managers, bestaat het risico dat deze door een algoritme worden overgenomen. Daar wordt terecht voor gewaarschuwd.” 

Dan is er nog de vrees voor inbreuken op de privacy

“Met dat risico moet je natuurlijk heel erg voorzichtig omgaan door te zorgen voor goede privacy-waarborgen. Als je wilt dat medewerkers zich er comfortabel bij blijven voelen, moet je tegelijk met het opbouwen van een HR-analytics-programma ook een ethical framework opzetten. Daar is zeker ruimte voor verbetering. 

Ik ben onlangs door een organisatie gevraagd om daarover mee te denken met de ethische commissie die ze hiervoor hebben ingesteld. Om te zien wat andere organisaties op dit thema hebben geregeld, gingen we op zoek naar goede voorbeelden van zo’n ethical framework. Maar tot mijn verbazing was er elders maar weinig beschikbaar.” 

Ik zie de maturity bij een grotere groep organisaties verder toenemen

“Het risico op privacyinbreuken beperkt je mogelijkheden. Van een kant is dat heel jammer als je bedenkt welke waardevolle inzichten binnen handbereik zijn. Denk bijvoorbeeld aan het analyseren van metadata van het in- en externe e-mailverkeer van medewerkers. Dat betreft niet de inhoud van e-mails maar laat je bijvoorbeeld zien hoeveel mensen en van welke afdelingen er vaak alleen werken, of buiten de normale kantoortijden, of vooral binnen een bepaalde groep en welke netwerken er zijn en wie dan op een knooppunt zit.” 

Welke ontwikkeling zit er in het systematisch toepassen van HR-analytics door organisaties? 

“Daar doen we onderzoek naar op internationaal niveau. Ik zie de maturity bij een grotere groep organisaties verder toenemen. Tegelijkertijd ontstaat er een tweedeling. Het optuigen van een analytics-afdeling is duur en vereist kennis van zaken. Een groeiende groep HR-directeuren kiest er daarom voor te leunen op externe consultants. Dat kunnen partijen zijn die al data verzamelen voor de organisatie, bijvoorbeeld in het kader employee-engagementsurveys. Ik ken gevallen waarin zo’n partij dan ‘datamining’ gaat toepassen op deze data, waarbij bepaalde verbanden worden gevonden.”

Idealiter beschikt de HR-manager van de organisatie zelf over de juiste theoretische inzichten 

“Idealiter is het de HR-manager van de organisatie die zelf beschikt over de juiste theoretische inzichten waardoor hij of zij oorzaak-gevolg-verbanden kan laten analyseren die op voorhand al meer aannemelijk zijn. In plaats van alleen afgaan op wat uit de beschikbare data lijkt samen te hangen. Ik gebruik wel eens het voorbeeld van op het platteland waar het aantal ooievaarsnesten samenhangt met het vaker voorkomen van grote gezinnen. Dat is weliswaar een associatie maar uiteraard geen oorzaak-gevolg-verband.” 

Welke aanpak van HR-analytics zouden organisaties moeten hanteren?   

“Een goede aanpak zie ik bijvoorbeeld bij Shell. Daar hebben ze allerlei vragen, maar ze springen zuinig met de middelen om. Eerst wordt voor een business-vraagstuk geïnventariseerd of er al review-studies of data-analyses gedaan zijn. Als die er zijn en daar komt een aannemelijk verband uit in termen van oorzaak-gevolg dan gaan ze dat niet zelf opnieuw onderzoeken. En als er wel specifieker inzicht gewenst is, over hoe het binnen Shell zit, dan heb je de juiste theorie met de goede variabelen al gevonden. Die kun je dan gaan meten binnen Shell.

Wij hebben binnen verschillende bedrijven promovendi en studenten gestationeerd, om daar aan HR-analytics-projecten te werken. Die bedrijven hebben zelf de business-analisten of econometristen om analyses correct te kunnen uitvoeren. Onze promovendi en studenten hebben de theoretische kennis om te beoordelen welke verbanden vanuit het HR-vakgebied aannemelijk en in termen van oorzaak-gevolg relevant zijn. Door daar de juiste data bij te verzamelen kan de organisatie tot relevante inzichten komen en iets leren om vervolgens beleid op te baseren.

Op deze manier ondersteun je keuzes in het HR-beleid met wetenschappelijke kennis. Punt is dat de gemiddelde HR-manager onvoldoende investeert in het op peil houden van de vakkennis en vaak huiverig is voor cijfers.” 

Hoe zorg je ervoor dat je die huiver voor cijfers omzet in belangstelling?

“Het begint bij goed onderwijs. In het kader van executive training op het gebied van HR-analytics hebben we voorafgaand aan het eigenlijke trainingsprogramma een module ingebouwd om ze eerst vertrouwd te maken met statistische basisconcepten. Bijvoorbeeld wat een regressie-analyse is of wat het verschil is tussen een correlatie/associatie en een daadwerkelijk oorzaak-gevolgverband en hoe kun je dat toetsen. Daar zit bij de gemiddelde HR-manager een flinke bottleneck.” 

Het is toch ook leuk als je als HR-directeur kunt zeggen hoeveel een training heeft bijgedragen aan de performance?

“Dat is zo jammer, want je kunt met HR-analytics juist enorm veel waarde toevoegen. En het is toch ook gewoon leuk als je als HR-directeur kunt zeggen hoeveel een training heeft bijgedragen aan de performance van de medewerkers? Aan de beschikbare data ligt het meestal niet. Bedrijven zitten vaak op een goudmijn. Maar in diezelfde bedrijven is soms zoveel bezuinigd op HR, dat de kennis ontbreekt om iets met die data te doen. In die kennis zouden organisaties moeten investeren.”

Delen:

Meer nieuws

Niet blindstaren op energie

Niet blindstaren op energie

vrijdag 4 juli

Deelnemers aan het rondetafelgesprek 'de kracht van een integrale aanpak' willen zich niet blindstaren op alleen het onderwerp ...

Lees meer

Haskoning opent nieuw duurzaam kantoor

Haskoning opent nieuw duurzaam kantoor

donderdag 3 juli

Op de TU Delft Campus transformeerde Haskoning de monumentale Mijnbouwfaculteit naar een modern Paris Proof kantoor. Voor ...

Lees meer

Gaat AI ons redden?

Gaat AI ons redden?

donderdag 3 juli

In de BNW Index 2024 werd geconstateerd dat ontwikkelingen rondom de werkomgeving elkaar zó snel opvolgen, dat we ...

Lees meer

Van complexe huisvestingsopgave naar multifunctioneel stadion

Van complexe huisvestingsopgave naar multifunctioneel stadion

woensdag 2 juli

Op 5 juli 2025 opent SC Cambuur officieel de deuren van haar nieuwe thuisbasis: het Kooi Stadion. Deze datum staat bij veel ...

Lees meer

WorkPlace Inside: Esther Roelofs

WorkPlace Inside: Esther Roelofs

woensdag 2 juli

Wat kan de Himalaya ons leren over een goede werkomgeving? Esther Roelofs vertelt over haar connectie met hiken en de werkplek ...

Lees meer

Natalie Hofman nieuwe business unit directeur HEYDAY Interim

Natalie Hofman nieuwe business unit directeur HEYDAY Interim

dinsdag 1 juli

Per 1 juli is Natalie Hofman aangesteld als de nieuwe business unit directeur bij HEYDAY Interim, een zelfstandige business ...

Lees meer

Het belang van certificering en rapportage bij compliance

Het belang van certificering en rapportage bij compliance

dinsdag 1 juli

Op een zonovergoten ochtend in mei vindt de Compliance Round Table plaats in een heel bijzondere locatie: ‘De Kapel’ ...

Lees meer

Vero: nieuwe gratis AI-agent

Vero: nieuwe gratis AI-agent

maandag 30 juni

Alvero ondersteunt workplace professionals met Agentic AI Introductie Vero: een gratis AI-agent die helpt met vragen, ideeën ...

Lees meer

“Modernisering onderwijsvastgoed moet radicaal anders”

“Modernisering onderwijsvastgoed moet radicaal anders”

maandag 30 juni

“De nood tot vernieuwing van onderwijshuisvesting is hoog”, valt te lezen in een opiniestuk van Jan Joost Flim, ...

Lees meer

E-zine 'Smart Buildings'

E-zine 'Smart Buildings'

donderdag 26 juni

De adoptie, transformatie en mogelijkheden van technologie op de werkplek zijn ongekend en ontwikkelen harder dan ooit. ...

Lees meer

Ontdek met Amabel het nieuwe kantoor van Haskoning

Ontdek met Amabel het nieuwe kantoor van Haskoning

donderdag 26 juni

Op woensdag 2 juli 2025 vertelt Amabel Chiarito over het innovatieve werkplekconcept van Haskoning in het nieuwe, duurzame ...

Lees meer

SmartLabs en IWG kondigen 10-jarige samenwerking aan

SmartLabs en IWG kondigen 10-jarige samenwerking aan

donderdag 26 juni

SmartLabs en International Workplace Group gaan een wereldwijde samenwerking aan van tien jaar. Daarmee spelen ze in op ...

Lees meer

Natuurlijke ontmoetingen in Tripolis Park

Natuurlijke ontmoetingen in Tripolis Park

woensdag 25 juni

Hollandse Nieuwe creëerde voor MVRDV in Tripolis Park een werkomgeving waar betekenisvolle connecties en spontane ontmoetingen ...

Lees meer

De kracht van een integrale aanpak

De kracht van een integrale aanpak

dinsdag 24 juni

De droom van iedere gebouweigenaar: een toekomstbestendige vastgoedportefeuille waarmee je energie bespaart, een gezonde ...

Lees meer

Werk zonder omwegen: IWG stelt locaties gratis open tijdens de NAVO-top

Werk zonder omwegen: IWG stelt locaties gratis open tijdens de ...

dinsdag 24 juni

Terwijl Den Haag zich voorbereidt op zware verkeershinder tijdens de NAVO-top, houdt IWG professionals productief met gratis ...

Lees meer

Platform voor AI-gedreven optimalisatie van gebouwen

Platform voor AI-gedreven optimalisatie van gebouwen

vrijdag 20 juni

Een platform biedt gebouwbeheerders en installateurs een hulpmiddel om het energieverbruik en de prestaties van één ...

Lees meer

Gemeentehuis Land van Cuijk: duurzame renovatie en nieuwbouw

Gemeentehuis Land van Cuijk: duurzame renovatie en nieuwbouw

donderdag 19 juni

Op 1 januari 2022 fuseerden de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Sint Anthonis, Mill en Sint Hubert en Grave tot de nieuwe gemeente ...

Lees meer

Een neurodivers kantoor, bestaat dat wel?

Een neurodivers kantoor, bestaat dat wel?

donderdag 19 juni

Bestaat een neurodivers kantoor? Met deze vraag herlanceert Tarkett de praktische gids 'Principes voor Human-Conscious Design', ...

Lees meer

SWP Talks #66: Zero waste

SWP Talks #66: Zero waste

woensdag 18 juni

In de nieuwste aflevering van SWP Talks staat het thema zero waste op de werkvloer centraal. Host Suzan Schalx gaat in gesprek ...

Lees meer

Waarom datagedreven ventilatie loont

Waarom datagedreven ventilatie loont

woensdag 18 juni

Nog te vaak draait de keuze bij ventilatie vooral om de laagste aanschafprijs, terwijl juist de Total Cost of Ownership ...

Lees meer

Terug naar boven