Scenario’s variabele bijtelling kansrijk
Er zijn twee kansrijke scenario’s voor variabele bijtelling op privékilometers. Dat blijkt uit onderzoek van Smart WorkPlace partner Vereniging Zakelijke Rijders (VZR).
VZR onderzocht in opdracht van de Mobiliteitsalliantie en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het effect van een variabele bijtelling. Variabele bijtelling is het betalen van belasting middels een bedrag per gereden privékilometer voor het gebruik van de auto van de zaak. Dit in plaats van de huidige systematiek die is gebaseerd op een vast percentage gerekend over de catalogusprijs van de auto.
Er stonden drie onderzoeksvragen centraal:
Vraag 1 Welk effect heeft een variabele bijtelling op het privéreisgedrag van berijders, inclusief de eventuele substitutie naar andere modaliteiten?
Vraag 2 Fiscaal leerdoel 1: welke invloed heeft de variabele bijtelling op de workload van de Belastingdienst ten aanzien van onder andere fraudebeheersing en fraudebestrijding?
Vraag 3 Fiscaal leerdoel 2: wat betekent de invoering van variabele bijtelling voor de belastinginkomsten, inclusief de mogelijke hoogte van de bijtelling per kilometer (prijselasticiteit)?
Er is in 2020 vijf maanden lang tot op detail bij 112 berijders gekeken naar reisgedrag en er zijn 16.983 ritten geanalyseerd. Om extra data te verzamelen en de gevonden gedragingen in de fysieke pilot te valideren, is er een groot aanvullend onderzoek gehouden onder zakelijke rijders die bijtelling betalen (n=1.535).
Antwoord op vraag 1:
Op basis van de uitkomsten van het onderzoek is ingeschat dat het aantal privékilometers met 15% daalt. Dit geeft een netto besparing van 67 miljoen kilogram CO2. Er gaat 231 miljoen kilometer meer gefietst worden en er worden 93 miljoen extra kilometers gemaakt met het openbaar vervoer.
Antwoord op vraag 2:
Het werken met een ritregistratiesysteem in het geval van variabele bijtelling is onontbeerlijk. Het aantonen van een juiste ritregistratie middels een XAR-auditfile is veel zekerder dan de huidige ‘vrije bewijsleer’. Daardoor wordt er door 13% van de berijders geen ‘onbewuste ‘of ‘deels bewuste’ fouten meer gemaakt. De inschatting is dat er met dezelfde capaciteit en controledichtheid met deze methode het dubbele aantal controles uitgevoerd kan worden (+100%).
Antwoord op vraag 3:
Er is gewerkt met twee scenario’s:
- Het volledig overstappen naar een variabele bijtelling geeft een besparing van 1,2 miljard privékilometers met de auto van de zaak en tevens een potentiële bruto CO2-winst van bijna 200 miljoen kilogram. De inkomsten uit bijtelling gaan in dit scenario met € 142 miljoen omhoog.
- Het vervangen van de 500km-regeling door een systeem van variabele bijtelling geeft een potentiële besparing van 116 miljoen kilogram CO2. De inkomsten uit bijtelling gaan in dit scenario met € 327 miljoen omhoog.
In de berekeningen zijn zoveel mogelijk gelijke uitgangspunten gehanteerd, vergeleken met de huidige bijtelling. Als ijkpunt zijn de belastinginkomsten uit bijtelling van 2018 genomen.
Beide scenario’s zien er kansrijk uit. Een significant verschil is de administratieve last voor het bijhouden van een ritregistratie. Bij het tweede scenario waarbij er sprake is van een vrijwillige keuze en een grote bestaande base met berijders die reeds een systeem in de auto heeft, zal de acceptatie groter zijn.
Er is veel data gevonden met kansrijke oplossingsrichtingen om te komen tot een variabele bijtelling met voordelen voor alle betrokken partijen. Dit verdient een verdere verdieping en voorgesteld wordt om een vervolgonderzoek in te richten.
Click hier voor het volledige onderzoek.
