“Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving”

7 min

 

“Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving”

De Science-publicatie ‘Mandating indoor air quality for public buildings’ is een feit. In de bijdrage doen experts een oproep om de kwaliteit van binnenlucht te verankeren in wet- en regelgeving.

In het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) en in het Arbobesluit zien we eisen rondom het minimum verse luchttoevoer per persoon. De experts uit het Science-artikel zien de behoefte om de eis te verhogen om ook beter bestand te zijn tegen infectieoverdracht en ook prestatie-eisen te koppelen, met name aan CO2-concentratie, fijnstof en koolmonoxide om de binnenluchtwaliteit over de hele breedte te verbeteren.

‘Als sommige landen een voorbeeld stellen en de koploperspositie pakken, kan er een nieuwe standaard ontstaan’, kopt de publicatie. De kwaliteit van binnenlucht is, ook bij duurzaam bouwen, nog te vaak een sluitpost in plaats van een focuspunt. In het artikel komt het belang van binnenluchtkwaliteit snel naar voren: we spenderen 90 procent van onze tijd in gebouwen, maar er zijn geen wetten en regels die de kwaliteit van binnenlucht garanderen. De gezondheidscrisis Covid-19 legde de nadruk op het belang van dit onderwerp, vanwege de transmissie van virussen in gebouwen. Ook richtten hierdoor meer ogen op de impact van het binnenklimaat op productiviteit, leervermogen en welzijn.

Hoewel onderzoekers al twee decennia verlangen naar nationale standaarden voor binnenluchtkwaliteit, wordt er nog te weinig concrete actie ondernomen. Dat vindt ook Francesco Franchimon, een van de experts die bijdroeg aan de publicatie, tevens eigenaar van Franchimon ICM en een van onze experts Health binnen Smart WorkPlace (SWP). Hij schetst het belang van het onderzoek: “In Nederland waren er 50.000 doden te wijden aan Covid-19 en nog eens 1,3 miljoen Nederlanders die long-covid hebben, in meer of mindere mate. Naast het menselijk leed spreken we van economische schade, want het heeft zo’n 66,2 miljard bruto binnenlands product (bbp) gekost. De maatschappelijke impact was groot, onze sportscholen en winkels gingen dicht.”

Atze Boerstra, hoogleraar gebouwinstallatie innovatie TU Delft, faculteit bouwkunde & directeur bba binnenmilieu én een van de experts die de oproep doet, voegt toe: ““Vanuit het oogpunt van volksgezondheid vind je in publiek toegankelijke gebouwen en bijvoorbeeld horecagelegenheden en klaslokalen de grootste besmettingsrisico’s. Dat geldt vooral voor ruimtes die niet groot of hoog zijn, die een hoge bezettingsgraad hebben en niet voorzien zijn van goed gedimensioneerde, adequaat werkende ventilatiesystemen. Denk in dit verband ook aan gemeenschappelijke woonkamers in verpleeghuizen.”

Pleidooi

Francesco vertelt over de samenwerking met de experts aan het onderzoek: “Bij aanvang van Covid-19 uitten we de zorg dat verspreiding via aerosolen een belangrijke transmissieroute is. We beseften ons dat onze gebouwen niet zijn opgewassen tegen deze gezondheidsbedreigingen.” In zijn proefschrift uit 2009 had hij dat ook al geconcludeerd: “Op het vlak van wet- en regelgeving schieten we hierin tekort. Zo houdt het Bouwbesluit geen rekening met infectieverspreiding. Wij doen de oproep om binnenluchtkwaliteit wettelijk te verankeren. Want de pandemie is dan wel uit ons collectieve geheugen verdwenen, maar het is niet de vraag óf maar wanneer de volgende pandemie voor de deur staat.”

Door binnenluchtkwaliteit niet wettelijk te verankeren, oftewel de huidige situatie, ontstaan er struikelblokken. Francesco benoemt er een aantal: “Voor ventilatie- en luchtreinigingsbedrijven is er geen vraag naar betere systemen omdat er geen wettelijk kader voor is. Daarnaast gaat het ook om de waarde die gecreëerd wordt als mensen in een gezonde woning of gebouw verblijven. Gebouwen zijn niet alleen financiële projecten van vastgoedeigenaren, maar er verblijven eindgebruikers van vlees en bloed. Dat moet tussen de oren komen.”

Uitdagingen aanpakken

Wat betreft de aanpak van die uitdagingen lezen we in het artikel: ‘Sensoren toepassen is een haalbare technologie om de zes verontreinigende stoffen opgenomen in de World Health Organisation (WHO) Global Air Quality Guidelines (AQG) te meten. Die kunnen echter niet alle zes op realistische wijze in gebouwen worden gemonitord. De twee meest relevante kandidaten voor routinematige binnenluchtkwaliteit-monitoring zijn PM2,5 CO2, en CO, waarvoor betaalbare sensoren metingen kunnen uitvoeren.

Het artikel laat ook zien dat concentratiewaarden rondom CO2 nog niet zijn opgenomen in de WHO AQG. ‘Ongeacht de potentiële schade die het veroorzaakt, kan CO2 echter dienen als maatstaf voor door de bewoners uitgestoten verontreinigende stoffen en ziekteverwekkers en als middel om de ventilatiekwaliteit te beoordelen. CO2-sensoren zijn gemakkelijk verkrijgbaar, goedkoop, robuust en toepasbaar in alle interieurs.’

Bij een pandemie is het zaak om grote groepsbesmetting te voorkomen, door de verse luchttoevoer op orde te brengen en ruimtes op een effectieve manier te ventileren. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van verdringingsventilatie, waarbij je lucht laag toevoert en hoog afzuigt, ofwel met behulp van recirculerende filtersystemen. Volgens Francesco is het vooral belangrijk om het begrip van luchtstromingen ten opzichte van de vervuilingsbronnen. Luchtreinigingssystemen kunnen een zeer goede aanvulling zijn op het ventilatiesysteem, als beide systemen maar goed op elkaar afgestemd worden.”

Voorgestelde uitgangspunten

De voorgestelde parameters of uitgangspunten zijn als volgt: 800 ppm CO2 als maximale concentratie dat niet mag worden overschreden. Verder zien we in het overzicht de hoeveelheid verse luchttoevoer per persoon in een ruimte, namelijk 14 liter per seconde, wat gelijkstaat aan ongeveer 50 kubieke meter per uur. Je leest hieronder het complete overzicht met de voorgestelde uitgangspunten door de experts. Francesco illustreert: “We stellen eisen voor met betrekking tot ventilatiehoeveelheden per persoon, maximum concentraties voor fijnstof, CO2 en CO. Er is nog veel onderzoek nodig en betaalbare technische oplossingen om adequaat te monitoren én technieken die zorgen voor een gezonde binnenlucht.”

“Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving”

Illustratie 1: De voorgestelde parameters voor een standaard binnenluchtkwaliteit

Een belangrijke eis om normen rondom binnenluchtkwaliteit (In Air Quality-normen) waarde te geven, is de implementeerbaarheid. In ‘Mandating indoor air quality for public buildings’ wordt dit als volgt omschreven: “Gebouwen moeten worden ontworpen, gebouwd, onderhouden, geëxploiteerd of aangepast om aan de normen te voldoen, gegeven het beoogde gebruik, en moeten op die manier worden gebruikt. Dit moet worden gecontroleerd bij de oplevering en routinematig gedurende de hele levensduur van het gebouw. Normen moeten specificaties voor de binnenluchtkwaliteit vastleggen en technisch haalbaar zijn, betaalbaar om te bouwen en te exploiteren, en compatibel met andere prioriteiten en beperkingen, zoals energieverbruik. Er zijn verschillende middelen beschikbaar om een binnenluchtkwaliteit te bereiken die aan deze doelstellingen voldoet.’

Atze gaat verder over ruimtes met hoge bezettingsgraden: “Hier is het belangrijk om zowel een goed gedimensioneerd en goed functionerend mechanisch ventilatiesysteem te hebben, plus een te openen raam. Dat zorgt ervoor dat je op piekmomenten, bijvoorbeeld als er een vergadering, bijeenkomst of andere situatie met een hoge bezettingsgraad is, aanvullend natuurlijk ventileert. Maar met alleen natuurlijk ventileren kom je er vaak niet.”

Het artikel geeft verder aan: ‘Gestratificeerde luchttoevoer (het verdelen van lucht om verticale gelaagdheid van temperatuur en concentraties van verontreinigende stoffen te creëren) door gebruik te maken van verdringingsventilatie of luchttoevoer onder de vloer en persoonlijke ventilatie (toevoer van schone lucht rechtstreeks naar de ademzone van elke bewoner) kan een positieve impact hebben. Voor de vereiste aanvoer van buitenlucht is een hoog rendement warmteterugwinning essentieel en vereist is door veel energienormen.’ Francesco: “Er is veel innovatie beschikbaar op het gebied van ventilatietechniek en luchtreinigingstechnieken, er is veel innovatiekracht maar het komt onvoldoende tot wasdom omdat er beperkte vraag naar is”.

Verandering

Francesco besluit over de impact van het onderzoek en zijn gehoopte verandering in de sector: “Het wettelijk verankeren van binnenluchtkwaliteit is een must, niet alleen om voorbereid te zijn op de toekomst. Maar vooral om vandaag al een significante gezondheidswinst te boeken.” Atze: “NEN en NEN-commissies, waar ik onderdeel van ben, houden zich met ventilatie- en luchtkwaliteit-eisen bezig. Hier onderzoeken we wat we moeten veranderen aan bestaande eisen. Separaat is een discussiestart noodzakelijk over of we BBL-eisen rondom luchttoevoer moeten verhogen. Tenslotte is er de vraag of we in BBL en Arbowet eindprestatie-eisen op moeten nemen, ten aanzien van CO2 en fijnstofconcentratie in gebouwen.”

Delen:

Meer nieuws

Klimaattop Gebouwde Omgeving officieel UITVERKOCHT!

Klimaattop Gebouwde Omgeving officieel UITVERKOCHT!

vrijdag 31 oktober

Met overweldigend enthousiasme vanuit de sector is de Klimaattop GO officieel uitverkocht! Er is een wachtlijst voor als ...

Lees meer

WorkPlace Xperience 20-21 mei 2026: Balance@Work

WorkPlace Xperience 20-21 mei 2026: Balance@Work

vrijdag 31 oktober

De werkomgeving verandert snel door het hybride werken, digitalisering, gezondheid, duurzaamheid en flexibiliteit. Balans ...

Lees meer

DESQUE nieuwe partner Smart WorkPlace

DESQUE nieuwe partner Smart WorkPlace

woensdag 29 oktober

Met de slogan 'Rethink your office' begeleidt DESQUE organisaties bij het realiseren van werkomgevingen die kloppen: plekken ...

Lees meer

SWP Talks #70: Ondernemend samenwerken

SWP Talks #70: Ondernemend samenwerken

woensdag 29 oktober

In de 70ste podcast van SWP Talks vertellen Yvon Olof-van Diemen van de provincie Noord-Holland en Tom de Been van Facilicom ...

Lees meer

Provincie Gelderland nieuwe partner SWP

Provincie Gelderland nieuwe partner SWP

maandag 27 oktober

Farlon Hubner, beleidsadviseur Facilitaire Dienstverlening bij de provincie Gelderland, licht de aansluiting bij Smart WorkPlace ...

Lees meer

Genomineerden CBRE Sustainability Award bekend

Genomineerden CBRE Sustainability Award bekend

vrijdag 24 oktober

Koplopers die vandaag het verschil maken in vastgoedverduurzaming moeten vaker in de schijnwerpers komen te staan. Dat is ...

Lees meer

Werk mee aan een toekomstbestendige zorgsector

Werk mee aan een toekomstbestendige zorgsector

vrijdag 24 oktober

Door de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 te ondertekenen, draag je bij aan de zorg van de toekomst: duurzaam, gezond en veerkrachtig. ...

Lees meer

PLEQ nieuwe partner van Smart WorkPlace

PLEQ nieuwe partner van Smart WorkPlace

donderdag 23 oktober

Adil Ayi speelt met PLEQ in op de mogelijkheden van sensortechnologie en data voor de toekomstige werkomgeving. Blij is ...

Lees meer

Marts Projecten nu ISO 9001 gecertificeerd

Marts Projecten nu ISO 9001 gecertificeerd

donderdag 23 oktober

Mick Schmale is trots dat Marts Projecten het ISO 9001 certificaat heeft verkregen. "Het kostte tijd en focus om processen ...

Lees meer

Het slimme kantoor: van tools tot beleid

Het slimme kantoor: van tools tot beleid

dinsdag 21 oktober

In een moderne hybride werkomgeving zijn reserveringstools onmisbaar geworden. 

Lees meer

Whitepaper: Zo creëer je een toekomstbestendige vergaderruimte

Whitepaper: Zo creëer je een toekomstbestendige vergaderruimte

maandag 20 oktober

Herken je dat? Een vergadering die moeizaam op gang komt omdat het scherm niet werkt, de microfoon hapert of de verbinding ...

Lees meer

<span>Herhuisvestingstraject Mérieux NutriSciences | Blonk</span>

Herhuisvestingstraject Mérieux NutriSciences | Blonk

vrijdag 17 oktober

Voor Mérieux NutriSciences | Blonk begeleidde Marts Projectmanagement het volledige herhuisvestingstraject, ...

Lees meer

Keune Haircosmetics en ISS Facility Services versterken samenwerking met IFM

Keune Haircosmetics en ISS Facility Services versterken samenwerking ...

donderdag 16 oktober

Een volledig geïntegreerd IFM-model waar alle facilitaire diensten zijn ondergebracht bij één partner. ...

Lees meer

<span>Recensie van het boek Work + Life  </span>

Recensie van het boek Work + Life  

woensdag 15 oktober

"Laat je uitdagen via het integrale of holistische perspectief." Met deze oproep uit ‘Work+Life’ sluit Michaël ...

Lees meer

Werkgeluk begint bij de juiste plek

Werkgeluk begint bij de juiste plek

dinsdag 14 oktober

Het versterken van verbondenheid, motivatie en kwaliteit van werken is een urgent onderwerp in de hybride werkomgeving. ...

Lees meer

Blog: Het kantoor als gedragsarchitect

Blog: Het kantoor als gedragsarchitect

maandag 13 oktober

Roel Geenen van Veldhoen+Company schreef een blog over het kantoor als gedragsarchitect. Hoe ruimte, ritme en rituelen het ...

Lees meer

Neurodiversiteit en de kracht van kleur

Neurodiversiteit en de kracht van kleur

vrijdag 10 oktober

Op 1 oktober organiseerden Tarkett en Smart WorkPlace het event 'Op locatie' bij het Koning Willem I College in Den Bosch. ...

Lees meer

Campus Day 2025 groot succes!

Campus Day 2025 groot succes!

donderdag 9 oktober

Dinsdag 30 september 2025 werd de 6e editie van Campus Day gehouden in Amsterdam UMC. Het thema was 'De campus in transitie'. ...

Lees meer

<span>CONTRAST en GRIP Facility ondersteunen facilitaire dienstverlening met technologie en data</span>

CONTRAST en GRIP Facility ondersteunen facilitaire dienstverlening ...

donderdag 9 oktober

Dit najaar leggen CONTRAST Facility + Hospitality en GRIP Facility de focus op het stimuleren van facilitaire processen ...

Lees meer

Live talk over Wellbeing als designprincipe

Live talk over Wellbeing als designprincipe

dinsdag 7 oktober

Onder leiding van Gertrude van den Brink gingen Eva Elias, Floris Schoonderbeek, Meggy Smulders en Lieke Genten in op de ...

Lees meer

Terug naar boven